Անդրեյ Բիտով «Սանդուղք»

Ճամփա հարթեցի առ      Աստված։
Հավանաբար դժվար տրված   
ու գրեթե շեմ հասնող ու ղիս
երկար էր խիստ։

Բայց ավարտի համար էստեղ
աստիճանները շատ են թեք,
ուրվագծերն աղոտ են, շեղ...
պառկեցի հոգնած։

Շունչ առա։ Աստիճաններին
շարքով հարազատ ստվերներ են՝
անմարմին, դատարկավուն են...
թափանցող թունել...

Հանելո՞ւկ է, էս ինչո՞ւ է
ձախում՝ պապս, տատս՝ աջում,
պապ ու տատս ջո՞կ...
Բայց էս ի՞նչ է, այ քեզ թնջուկ.
ձախում՝ քեռիս, մորքուրն՝ աջում,
ու ինձ են կանչում...

- Ողջույն, հարազատս, ասա,
էս ի՞նչ կրքեր են ու սարսափ,
էս ինչո՞ւ եք միայն մասամբ,
ինչո՞ւ եք այստեղ...

- Մի քիչ աշխույժ վերև արի,
բարձրացի՛ր, արա՛գ ավելի,
դե շուտ, արի՛, գրկախառնվի՛ր,
հասցրո՛ւ։

- Ես չե՛մ պառկել ծուլությունից,
աստիճաններն այս շատ են մեծ,
շատ է փչում էս թունելից...
Դրախտը չէ՜...

- Էլ ոչնչից մի վախեցիր,
և էլ մի անհանգստացիր,
կամաց-կամաց ընտելացիր,
հանգրվան է սա։

- Տարօրինակ եղանակ է,
տարվա էս ի՞նչ եղանակ է,
Ինչ դաժան է՝ անբնություն՝
ո՛չ երգ, ո՛չ թռչուն...

- Առ հավերժը անցում չկա,
երգերը երգված են, չկան
խավար չկա ու լույս չկա...
- Դժո՞խքն է սա։

- Լույս չկա, բայց խավար էլ չիք,
չկա հարստություն, կարիք,
չկա ազատություն ու բանտ...
- Կներեք...

Դեռ տեղում են իմ ոտքերը,
դեռ ճերմակ են իմ ձեռքերը,
դեռ ապրելուց ես չեմ հոգնել,
հաշվի առնեիք...

- Մի քիչ շատ չէ՞ քո ուզածը,
փնտրեցի՞ր ճամփան առ Աստված,
գտե՛լ ես ճամփան առ Աստված,
էլ ի՞նչ ես ուզում...

- Առ Աստվա՜ծ... ախր փնտրում էի՝
լոկ մինչև շեմ...
նեցուկ՝ վսեմ...
ոչ թե հենց Իր մոտ։
Աստծո մոտ՝ ո՛չ էս իմաստով,
այլ էն, որ էս արահետը...
Չափից ավել խիստ մի դատեք,
խելքիս բանը չէ...

- Ողջի նման անբարիշտ ես,
ուժդ տեղն է՝ խելքն ինչի՞դ է...-
դրախտը չէ՝ դժո՛խքն էլ չէ,
համարյա՛ թե չէ.
ոչ դրախտ է, ոչ էլ դժոխք,
ոչ խոնավ է, ու ոչ էլ չոր,
ընդամենը՝ պարտքերի հոր.
վճարի՛ր...

- Էստեղ բաժին չունեմ պարտքի,
էս մահճի մեջ ես չեմ պառկի,
ճամփաս պիտի շարունակեմ...
Քարացա։

Էլ ուժ չկա ետ դառնալու,
ետ նայելու,
ետ շրջվելու
ուժ չկա։

Կյանքի ուժն ուրեմն ինձ էլ
հացրել է արդեն հնձել,
երևի ոգիս է պրծել,
սպասում են ինձ...

Եվ... աստիճանները թեք չեն,
ստվերները թափանցիկ չեն,
ու ոտքերս իրենք իրենց
տանում են վերև...

Իրոք երևի առ Աստված
ճամփան բարդ է, թանկ չափազանց,
երկար է չափից ավելի...
Տե՛ր Աստված, ների՛ր։

Ուրեմն իմ ժամանակն է,
ու իմ մակույկն ափից պոկվել է,
ու իմ մակույկն արդեն եկել է...
Ներս թող, Տե՛ր Աստված։

Տերն ասաց՝ քո՛ տրտմությունն է...
ու ասաց՝ վերջներդ նույնն է...
ու ասաց՝ սկզբում բոլորն էլ...
Ա՛նց կացիր։

.
 

Протоптал дорогу к Богу,

видно, трудную дорогу,

почти к самому порогу —

долгий путь.

Что-то – для конца маршрута —

здесь ступени слишком круты,

очертания их смутны —

лег передохнуть.

Отдышался – вдоль ступеней

в ряд стоят родные тени,

пустоваты, не при теле —

и туннель насквозь.

Это что же за загадка:

слева дедка, справа бабка? —

бабка с дедкой врозь,

это что же за загвоздка;

справа дядька, слева тетка… —

и зовут…

– Вы меня?.. родные, здрасте,

что за ужасы и страсти?

почему вы лишь отчасти? что вы тут?

– Подымайся пободрее,

поднимайся побыстрее,

обнимайся поскорее – успевай!

– Я сижу здесь не из лени:

слишком круты здесь ступени,

слишком дует из туннеля —

здесь не рай…

– Ничего теперь не бойся,

ни о чем не беспокойся,

потихонечку устройся —

здесь приют.

– Что за странная погода!

Что у вас за время года?

Как сурово! Нет природы —

птицы не поют…

– В вечность перехода нету:

песен нет, все песни спеты;

нету тьмы и нету свету…

– Это ад?..

– Света нет, зато нет тьмы:

нет богатства, нет сумы;

нет свободы, нет тюрьмы…

– Виноват!

Еще ноги мои целы,

еще руки мои белы,

еще жизнь не надоела!.. —

взяли бы в расчет!

– Ты не слишком хочешь много?

ты искал дорогу к Богу?

ты нашел к Нему дорогу?

что тебе еще?

– Я искал дорогу к Богу,

лишь к порогу,

лишь в подмогу —

а не к Самому!

Я не в этом смысле к Богу,

а в том смысле, что дорогу…

Не судите слишком строго,

мне не по уму…

– Как с живым с тобой нет сладу;

сила есть – ума не надо, —

здесь не рай, зато нет ада,

ада нет почти;

нету ада, нету рая —

не сухая, не сырая

здесь лишь яма долговая —

и плати!

– Ничего я здесь не должен!

Я не лягу в это ложе!

Я свой путь сейчас продолжу!.. —

и – застыл…

Силы нет назад вернуться,

обернуться,

оглянуться, —

нету сил.

– Видно, все же подкосила

меня жизненная сила,

видно, духу не хватило —

меня ждут…

И не так круты ступени,

и не так прозрачны тени,

ноги будто опустели —

сами вверх идут.

Видно, впрямь дорога к Богу —

слишком длинная дорога,

слишком дорого и много…

Господи, прости!

Значит, время свое справил,

значит, я уже отчалил,

значит, я уже причалил…

Боже, пропусти!

Бог сказал: твои печали…

и сказал: все так кончали…

и сказал: все так вначале…

проходи.